Vragen over houden van
Inhoudsopgave
Schat ik heb wat vragen!
Socrates
Vragen geven inzicht
Vragen over houden van! Van de Griekse filosoof Socrates kun je wat leren als je met elkaar uit de relatieproblemen wilt komen. Van hem is het begrip filosofisch gesprek afkomstig.
Onderhandelen volgens Harvard
En op zijn denken is ook het Harvard (één van de meest prestigieuze universiteiten) onderhandelen gebaseerd. Dat laatste komt er op neer dat je i.p.v. de ander confronteert met jouw opvatting, onderzoekt wat de ander zijn opvatting is en waarom die er is en vervolgens samen opties bedenkt!
Ontdek je zelf
Het filosofisch gesprek is vooral een methode om tot meer zelfkennis en (dus) meer onderling begrip te komen. En een methode om mensen kritisch(er) te laten denken… “Ik kan niemand iets leren, ik kan mensen alleen aan het denken zetten” zei Socrates. Kritisch denken is net als autorijden: je moet/kunt het leren. Aristoteles noemde filosoferen ”denken en jezelf verwonderen over zaken, die op het eerste gezicht vanzelfsprekend lijken”.
Datgene wat “op het eerste gezicht vanzelfsprekend lijkt” nodigt uit tot nader onderzoek. Hoe kunnen we onderzoeken? Socrates gaf ons daarvoor de socratische methode. Hij was ervan overtuigd dat wijsheid in onze eigen ervaring verborgen ligt en dat je die kunt ontdekken door je verstand te gebruiken. Hij heeft een methode aangereikt waarmee je kunt bepalen of een stelling juist is.
Kritisch vragen
De kern van de socratische methode is: kritisch vragen stellen. Socrates moedigde zijn publiek aan onderscheid te maken tussen wat logisch is en wat voldoende bewijs mist. Mensen laten zich over het algemeen meer leiden door andere zaken (emotionaliteit, vooroordelen, eigenbelang) dan door de ratio.
Antwoorden met de ratio
We weten dat intuïtie verder reikt dan de ratio, daarentegen is het raadzaam te waken voor instinctief denken vanuit het onbewuste, want zonder ratio is dit denken gevoelig voor vergissingen. Het bewust gestuurde denken, het denken dat zichzelf onderzoekt en dat zich ontwikkelt naar het zuivere denken heeft als voorwaarde het kritisch denken. Dit zuivere denken komt tot stand door volledig inlevingsvermogen en gaat niet samen met egocentrisme.
Voorbeeld van een Socratisch gesprek
Kritisch zijn is niet kritiek hebben
Kenmerkend voor kritische denkers is hun levenshouding en daarmee een aantal persoonlijkheidskenmerken, ze: – zijn eerlijk tegenover zichzelf (ook met betrekking tot vooroordelen, subjectiviteit, stereotypen en egocentrisme) – verzetten zich tegen manipulaties – overwinnen verwarring – stellen vragen – baseren hun meningen op argumenten en bewijs – zoeken naar verbanden – zijn intellectueel onafhankelijk – zijn onderzoekend wat betreft zeer uiteenlopende kwesties – zijn graag goed geïnformeerd – zijn zelfverzekerd m.b.t. hun vermogen te onderzoeken en redeneren – staan open voor andere opvattingen en zienswijzen – zijn zorgvuldig bij het uitstellen, vormen en aanpassen van een oordeel – zijn bereid hun meningen te heroverwegen en aan te passen n.a.v. eerlijke en kritische reflectie.