Relatie en gedrag
Negatief of schadelijk gedrag in relatie
Negatief of schadelijk gedrag in een relatie kunnen aan de basis staan van relatieproblemen. Want een bepaald gedrag heeft invloed op onze emoties. Op deze pagina beschrijven we hoe gedrag in relaties werkt. Welke invloed je kunt hebben op je gedrag en je emoties en ook wat de relatie is tussen het gedrag en de emoties van jezelf en van je partner. Waar kijken relatietherapeuten naar in gedrag en welke soorten gedrag in een relatie kunnen schadelijk zijn?
Wat is gedrag?
Relatie en gedrag. In onze relatie intensives is het enige doel om het communicatieve gedrag van onze cliënten te veranderen. Maar de kernvraag is dan vooral en eerst: Wat is gedrag?. Hiervoor hebben we een praktische definitie nodig. Een definitie waar onze cliënten direct mee uit de voeten kunnen. Maar ook een definitie die juist is. Daarom bevat voor ons het begrip gedrag slechts 2 aspecten: verbaal en non-verbaal gedrag.
Het lichaam
Iedere verandering van het waarneembare lichaam of lichaamsdeel noemen we gedrag. Dus ook een lichaam in slaap is gedrag. Of een hand die een wang van iemand anders slaat. Maar ook het lichaam dat wegloopt uit een gesprek. Zelfs het wegkijken van de ogen, zodat de ogen van de ander niet meer worden gezien, is gedrag. Alles wat we met onze ogen of andere zintuigen als gedrag registreren, wordt door ons geïnterpreteerd. Soms is die interpretatie juist en soms slechts ten dele of zelfs helemaal niet. In die interpretatie schuilt een groot risico voor een relatie.
Denken
Mensen kunnen denken. Zelfs als we onze ogen sluiten, kunnen we dat heel goed. Ons brein is voortdurend bezig met het produceren van gedachten. Ook als we kijken met onze ogen, wordt dat wat we waarnemen omgezet in woorden. Als onze ogen een vogel zien vliegen, denken we bijvoorbeeld: ”Hé! Daar vliegt een vogel”. Het bijzondere aan dat denken is dat we – hoewel we het prima zouden kunnen – die gedachte niet altijd omzetten in woorden.
Waarom wel denken en niet zeggen?
Hoe komt het dat we datgene wat we denken niet altijd omzetten in gesproken woord? Maar dat we het binnenskamers – in ons hoofd – houden? Het antwoord is: we hebben daarover een beslissing genomen. Maar met dat antwoord dan zijn we er nog niet! Waarom nemen we dat soort beslissingen? Het antwoord daarop is helaas niet zo eenduidig te geven.
De opvoeding
Een belangrijke verklaring van waarom we veel denken en minder zeggen, is te vinden in onze opvoeding. Onze ouders hebben een grote invloed op dat wat we wel en niet zeggen. Waarom doen ze dat? Nou, in de eerste plaats omdat dit gedrag hen ook is aangeleerd. Want in feite is dat wat we cultuur noemen voor een belangrijk deel gewoon aangeleerd gedrag. Net als het eten met een mes en vork, waarbij we het mes in de rechterhand en de vork in de linkerhand moeten houden. En zo zeggen we bijvoorbeeld voordat we gaan eten: “eet smakelijk!” En tijdens het eten proberen we boeren in te houden, zeker als er vreemden aan tafel zitten. En als we op straat iemand tegen komen met een afwijkend uiterlijk (een gewicht van 125 kg met rood haar en flaporen) leerden (sommigen) onze ouders ons dan datgene – wat wij als kind misschien dachten – niet uit te spreken. In dat geval om te voorkomen dat de ander wellicht gekwetst zou worden door de gedachten die we hadden uit te spreken.
Aanleg oftewel talent
Als we geboren worden, hebben we al het vermogen om gedrag te vertonen dat anderen niet of minder zullen vertonen. We zijn bijvoorbeeld sportief of alleen maar geïnteresseerd in lezen. Maar ook is dan al – in meer of mindere mate – bepaald of we veel of juist weinig van wat we denken zullen omzetten in gesproken woord. De invloed van anderen (of beter: de invloed van het gedrag van anderen) kan die van nature aanwezige spraakbehoefte positief of negatief beïnvloeden. Alleen al om die reden hebben onze ouders een enorme invloed op en verantwoordelijkheid voor het gedrag van hun kinderen (op weg naar volwassenheid).
Ook zwijgen
Wat een ander gevaarlijk effect is van het zwijgen door één van de partners, is dat de partner die met dit gedrag moet leven er uiteindelijk voor gaat kiezen te zwijgen. Dat is zeer tegen de eigen natuur in, maar het is kennelijk de enige manier om te overleven in die relatie.
Spreken
De basis van gedrag wordt dus gevormd door het actieve of inactieve lichaam. Maar het meest belangrijke kenmerk van gedrag voor de relatie, is het laten trillen van de lucht, oftewel: het spreken. Hele of halve woorden. Of hele zinnen. Korte of lange teksten. Met die woorden proberen we de ander te informeren. Dat kan zijn antwoord geven op een vraag. Of het vertellen van een gedachte die we hebben. Of te overtuigen. Of te overheersen. Maar altijd door middel van het uitspreken van woorden; soms aaneengeregen tot complete zinnen.
Niet spreken
Met uitzondering van degenen die niet kunnen spreken – door aanleg, of als gevolg van een ziekte – kunnen de gedachten die een persoon heeft, door hem of haar worden omgezet in woorden. Als de ander over een goed gehoor beschikt, kunnen die woorden gehoord worden. Maar als de gedachte in het brein blijft hangen, weet de ander dus niet wat er gedacht wordt. Zwijgen kan bewust zijn. We besluiten om datgene wat we denken niet te zeggen. Om jezelf of de ander te beschermen. Of juist te beïnvloeden en/of te beschadigen.
Interpretatie van gedrag
Een geleerd woord voor ‘raden’ of ‘gissen naar” is: interpreteren. Wanneer gebeurt dat? Dat doen we als we naar gedrag kijken dat op ons gericht is of op ons gericht lijkt. En er verder geen woord wordt gesproken door de ‘eigenaar’ van dat gedrag. Wanneer dat het geval is, willen we toch een betekenis geven aan dat ‘uitgezonden’ gedrag. Dan is er dus sprake van interpretatie van gedrag. We doen een aanname over wat dat gedrag voorstelt.
Goede conclusie of goede aanname
Als mijn interpretatie van het gedrag van mijn partner juist is, kan het gesprek met de ander in ieder geval op een goede manier starten. Maar hoe kom ik erachter dat dit het geval is? Dat kan eigenlijk alleen maar als ik dat uit het vervolg van het gesprek kan afleiden. Opnieuw interpreteren dus! Interpretatie van gedrag in de relatie die in crisis verkeert moet tot het uiterste minimum beperkt worden. Of alleen maar in een bepaalde vorm. Eén die we feedback geven noemen. Lees meer over feedback.
Foute conclusie of foute aanname
Als mijn interpretatie van het gedrag van mijn partner echter onjuist is, start het gesprek met de ander al op een verkeerde manier. In het geval de ander geconfronteerd wordt met mijn verkeerde conclusie (ik heb het gedrag van de ander een verkeerde betekenis gegeven) kan dat leiden tot de gedachte bij de ander ”waar komt dit nou weer vandaan”? Als de ander dit alleen maar denkt en niet uitspreekt, kan dat dan weer leiden tot een nieuwe aanname bij de ander.
Kettingreactie
Interpretatie van gedrag in de relatie kan dus een kettingreactie van gedragingen veroorzaken. Die uiteindelijk kunnen leiden tot een ruzie. En veel ruzies kunnen weer leiden tot de gedachte bij één of beide partners ”ik heb genoeg van het gedrag van de ander; ik wil dit niet meer”. En zo is de relatiecrisis geboren.
Feedback geven
In plaats van de eigen gedachten over het gedrag uit te spreken moet tot het uiterste minimum beperkt worden. En zeker als de relatie in crisis verkeert. Of alleen een interpretatie in een bepaalde vorm. Eén die we feedback geven noemen. Feedback geven op de wijze die wij onze cliënten aanleren zorgt er voor dat er een gesprek op gang komt tussen 2 personen waarin vooroordelen, aannames en beschuldigingen/aanvallen nauwelijks voorkomen. Met als resultaat veel minder conflicten.
Wat is een emotie
Wat we vaak horen van cliënten zijn de woorden “ik voel me of ik voel” en “mijn emoties spelen op” of “ik ben zo emotioneel”of “hij/zij toont nooit zijn emoties”. Maar wat is dat nou, een emotie?
Emotie is ‘een gedachte’
Als je op het woord emotie zoekt in Google, krijg je 4.3 mln. resultaten. Het minste dat je daar uit zou kunnen afleiden is dat er niet één eenvoudige beschrijving of uitleg is van wat de emotie is. In onze communicatie-training en relatiecoaching hanteren we de definitie: ‘iedere gedachte en een eventuele lichamelijk effect’.
Je huilt en bent verdrietig
Als je iemand ziet bij wie vocht uit de ogen komt, dan ben je geneigd om te veronderstellen dat dit te maken heeft met een vorm van verdriet dat deze persoon op dat moment beleeft of eerder in het leven beleefd heeft. De persoon in kwestie heeft in die situatie dus een gedachte, bijvoorbeeld ‘ik mis mijn overleden moeder nu in deze situatie’. En als gevolg daarvan reageert haar of zijn lijf met de productie van traanvocht. De toeschouwer zegt dan ‘hij of zij is geëmotioneerd’.
Je huilt en bent…
Als je iemand ziet waarbij er vocht uit de ogen komt, terwijl hij of zij aan het aanrecht staat en uien aan het schillen is, is er waarschijnlijk wat anders aan de hand.
De gevolgen van zwijgen
Als we als relatietherapeuten kijken naar gedrag valt ons op dat 99% van onze cliënten in de relatie een patroon van communiceren heeft, waarbij één van de partners niet in staat is om de eigen gedachten om te zetten in woorden. En omdat er om allerlei redenen filters actief zijn. Filters die hun oorsprong vinden in bijvoorbeeld schaamte, onkunde, de behoefte de ander niet te willen kwetsen.
Veronderstellen
Wat doe je als je partner alles verteld heeft door middel van het lichaam? Waarbij de lichaamstaal er voor moet zorgen dat de ander weet wat er gedacht wordt? Het antwoord daarop is, zelf een verklaring, zelf antwoord geven op de vraag die je hebt. En daarmee vervolgens je eigen gedrag sturen. Wat daarvan het gevolg is, is dat de interesse in de ander afneemt. Waardoor ook de ander weer zijn gedrag gaat aanpassen. Met als gevolg dat er langzaam maar zeker wordt aangestuurd op een relatiecrisis. Terwijl geen van beiden nog zicht heeft op de oorzaak van de crisis.
Ook zwijgen
Wat een ander gevaarlijk effect is van het zwijgen door één van de partners, is dat de partner die met dit gedrag moet leven er uiteindelijk voor gaat kiezen te zwijgen. Dat is zeer tegen de eigen natuur in, maar het is kennelijk de enige manier om te overleven in die relatie.
Hebben jullie relatieproblemen?
Doe de online relatietest!
* Binnen 8 uur gratis relatieadvies
Waar kijken relatietherapeuten naar in gedrag?
Relatietherapeuten kijken tijdens de therapie naar een aantal factoren in gedragingen van de beide partners. En als negatief gedrag ten grondslag ligt aan de relatieproblemen, kan daar wat aan gedaan worden door middel van training.
Ander gedrag door training
- zeg ons maar: wat jij denkt welk gedrag van je partner het probleem is (en je partner over jou)
- zeg ons maar: over welke onderwerpen jullie het vaakst ruzie hebben gehad het afgelopen jaar
- LEER AAN: met elkaar gesprekken voeren zonder ruzie te krijgen
- LEER AF: je gedrag dat bij je partner voor emotionele en fysiek verwijdering heeft gezorgd
Gedrag veranderen is lastig
Wat het veranderen ’taai’ maakt, is dat het gaat over gedrag en verandering van gedrag. Dat vinden wij allemaal niet zo fijn. Relatieproblemen snel en goed oplossen kan dus volgens ons niet in een uurtje therapie of behandeling in een spreekkamer. Je hebt gewoon veel tijd en intensiteit nodig om je nieuwe vaardigheid/gedrag te ontwikkelen en om te ontdekken wat je top-3 relatieproblemen zijn. En die samen met je relatiecoach door te spreken en met therapie op te lossen. Denk maar eens aan het negatieve of schadelijke gedrag dat je van jezelf de afgelopen 10 jaar hebt veranderd. En hoe moeilijk of makkelijk dat was. En wat de urgentie was om het schadelijke gedrag te veranderen. Wat heeft er voor gezorgd dat je uiteindelijk wel succes had?
Je eigen negatieve gedrag veranderen is de uitdaging!
Feit is dat het soms tamelijk lastig is om zelf je relatieproblemen op te lossen. Vooral omdat je waarschijnlijk zelf onderdeel van het probleem bent of kan zijn kan zijn met negatief of schadelijk gedrag. Maar dat zelf niet zo ziet. En als ik zeg ‘je”, dan geldt dat ook voor je partner. En misschien is de één wel meer de oorzaak van het probleem dan de ander. Wie zal het zeggen? Voor ons zijn jullie in aanvang even verantwoordelijk voor het probleem. En dus ook voor de oplossing.
Goed voorbeeld doet goed volgen
In een online relatietherapie intensive ruil je oud gedrag in voor nieuw. Je doet dat onder leiding van een relatiecoach. Hij of zij is je rolmodel. En zal jullie steeds helpen zo snel mogelijk het oude patroon in te ruilen voor het nieuwe. De relatietherapeut laat zien welke soorten gedrag in een relatie schadelijk kunnen zijn. Tijdens alle gesprekken is hij aanwezig. En als je in conflict raakt en hij is er niet, dan kun je hem of haar direct bijschakelen. Zo leer je al doende je relatieproblemen en negatief gedrag herkennen en te verbeteren of op te lossen.
Je relatie verbeteren? Plan gratis adviesgesprek!
* Binnen 8 uur gratis relatieadvies
Ben ik wel objectief en bekwaam?
Het ontbreekt je in de meeste gevallen – bij het diagnosticeren en het oplossen van ernstige relatieproblemen – simpelweg aan de objectiviteit en de juiste kennis en vaardigheden om:
-
- naar jezelf te kijken en je bijdrage aan de relatieproblematiek te kunnen benoemen
- op neutrale en objectieve manier met je partner te praten
- vragen te stellen op een manier dat je ook echte antwoorden krijgt
- zó te luisteren dat de ander alleen maar kan concluderen
- te tonen dat je als geen ander in haar of hem bent geïnteresseerd.
Weg met het oude schadelijke gedrag
Het is dat communicatieve gedrag dat je moet zien te doorbreken. Noem het bijvoorbeeld: afstandelijk gedrag in een relatie, respectloos gedrag in je relatie, obsessief gedrag in een relatie, defensief gedrag in de relatie, conflictmijdend gedrag in een relatie, agressief gedrag in relatie, schadelijk gedrag in relatie. Begin eerst bij jezelf! En je partner is met hetzelfde bezig. Zodat je een gesprek met elkaar kunt voeren over welk onderwerp dan ook zonder dat je ruzie krijgt.
Je moet oefenen
Jullie manier van met elkaar praten moet dus zeer snel anders worden. En de manier waarop je tot een compromis komt, moet anders. En ja, als gevolg daarvan moet je soms een offer brengen in de vorm van je (negatieve) gedrag aanpassen. In ruil voor meer fun, vrede en toenadering.
Vallen en opstaan
Nieuw gedrag aanleren en oud gedrag afleren, gaat met horten en stoten. Met vallen en opstaan. Je wil tijdens dat oefenen niet dat je relatieprobleem vergroot. Niet door je eigen gedrag en vooral niet door het gedrag van je partner. Je relatiecoach zorgt ervoor dat tijdens en tussen de sessies door die veilige omgeving er is.
Tot 3 maanden daarna
En in de 3 maanden daarna werken we met jullie samen om die goede verstandhouding te handhaven, zodat jullie die kritische periode goed doorkomen.
Twijfel over relatie? Plan gratis adviesgesprek!
* Binnen 8 uur gratis relatieadvies